اولین گزارش از وقوع ویروس ساقه گودکی سیب از درختان سیب ایران

طی دو سال زراعی 1391 و 1392 به منظور بررسی آلودگی درختان سیب به ویروس ساقه گودکی سیب (Apple stem pitting virus, ASPV) از نهالستان‌ها و باغ‌های واقع در استان‌های تهران، اصفهان، آذربایجان غربی، البرز، قزوین، همدان، مازندران، مرکزی، و لرستان نمونه‌برداری تصادفی انجام شد. مجموعه‌ای شامل 1053 نمونه جمع آوری شده با استفاده از آزمون سرولوژیکی الایزای مستقیم (DAS-ELISA) و کیت تجاری ASPV (بایوربا- سوئیس) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد 54 نمونه سیب (12/5%) به ASPV آلوده بودند. تمام نمونه‌های مثبت در واکنش الایزا متعلق به نمونه‌های برگی از درختان سیب گلاب (Gala apple)، دارای علائم بدشکلی و پیسک خفیف بودند (شکل 1). بیشترین شیوع ویروس ASPV در استان البرز (8/13%) مشاهده شد و بعد از آن استان‌های تهران (4/11%)، مرکزی (2/7%)، همدان (1/7%)،لرستان (7%)، قزوین (5/6%) و مازندران (8/4%) قرار داشتند در  اصفهان و آذربایجان غربی نمونه مثبت مشاهده نشد. به منظور تایید شناسایی ویروس، آر ان ای کل از تعداد 54 نمونه‌ برگی با استفاده از روش توصیف شده چانگ و همکاران (1993) استخراج شد و واکنش RT-PCR با استفاده از آغازگر‌های اختصاصی ویروس ASPV (رس شمار بانک ژن، D21828) جهت تکثیر بخشی از منطقه ژنی رمز کننده پروتئین پوششی ویروس انجام پذیرفت. آغازگر‌های پیش سو (ASPV sense)5΄ATGTCTGGAACCTCATGCTGCAA 3΄ در موقعیت 8895-8869 و پس سو (ASPV antisense)5΄TTGGGATCAACTTTACTAAAAAGCATAA 3΄ در موقعیت 9238-9211 (Menzel et al. 2002)، دی ان ای ویروسی به اندازه 370 جفت باز شامل بخشی از ژن رمز کننده پروتئین پوششی ویروس را در نمونه‌های آلوده تکثیر نمودند (شکل 2). براساس اطلاعات موجود، گزارش حاضر اولین گزارش از وقوع این ویروس در ایران است.